Άγιος Χριστοφόρος αποτελεί όνομα επτά
Αγίων της
Ορθόδοξης, ενώ 6 (εκ των 7) της
Καθολικής Εκκλησίας οι οποίοι και είναι:
- Ο Άγιος Χριστόφορος που τιμάται κατ΄ έτος στις 5 Ιουνίου.
- Ο Άγιος Χριστόφορος, τιμάται κατ΄ έτος στις 9 Νοεμβρίου.
- Ο Άγιος Χριστόφορος, τιμάται στις 19 Νοεμβρίου.
- Ο Άγιος Χριστόφορος, τιμάται στις 22 Νοεμβρίου.
- Ο Άγιος Χριστόφορος, τιμάται στις 24 Νοεμβρίου.
- Ο Άγιος Χριστόφορος τιμάται στις 20 Απριλίου και ο
- Άγιος Χριστοφόρος ο Μεγαλομάρτυς ή επίμαχος που τιμάται στις 9 Μαΐου.
Για τους πρώτους πέντε εξι αυτών δεν είναι γνωστό που και πότε μαρτύρησαν. Γνωστοί είναι μόνο οι βίοι που τιμώνται στις
20 Απριλίου και στις
9 Μαΐου του τελευταίου ως «
Αγίου Χριστοφόρου του επιμάχου».
Η παράδοση λέει πως έζησε και μαρτύρησε στα χρόνια του Ρωμαίου
αυτοκράτορα Δεκίου ( 249-251 μ.Χ.). Στη διάρκεια ενός πολέμου συνελήφθη
αιχμάλωτος μαζί με άλλους στρατιώτες και μεταφέρθηκε στην
Αντιόχεια όπου βαπτίστηκε από τον εκεί επίσκοπο, ιερομάρτυρα
Βαβύλα. Πήρε τότε το όνομα Xριστόφορος (ή
Χριστοφόρος) εγκαταλείποντας το προηγούμενο όνομά του που ήταν
Ρέπροβος.
Λέγεται ότι η αφορμή για τον αποκεφαλισμό του (το έτος 250 μ.Χ.) ήταν
η μεταστροφή στον χριστιανισμό από το κήρυγμα του αγίου, δύο γυναικών
ελευθέρων ηθών, της Καλλίνικης και της Ακυλίνας, αλλά και Ρωμαίων
στρατιωτών.
Ο Άγιος Χριστοφόρος
ως κυνοκέφαλος, φορητή εικόνα στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών
Ο Άγιος Χριστόφορος απεικονιζόμενος ως κυνοκέφαλος
Ο Άγιος Χριστοφόρος περιγράφεται και εικονίζεται πολλές φορές και
ως κυνοκέφαλος (δείτε και:
Άγιος Σκύλος Αντρωνίου), προφανώς λόγω της σύνδεσής του με το έθνος των
Σκυλοκεφάλων.
Εντιπίζεται έτσι σε τοιχογραφίες, φορητές εικόνες ακόμα και σε
μικρογραφίες χειρογράφων. Όλες αυτές οι αναπαραστάσεις προέρχονται από
την περίοδο της ύστερης Τουρκοκρατίας, ιδίως του 17ου και 18ου αιώνων,
σε λαϊκές επαρχιακές ζωγραφιές. Σύμφωνα με τον Ανδρέα Ξυγγόπουλο, καμία
παράσταση του αγίου ως κυνοκεφάλου απαντάται στα βυζαντινά χρόνια.
Σύμφωνα με το Συναξάριο του του Αγίου, αναφερεται 'ο,τι, «
Περί τούτου
του ενδόξου και μεγαλομάρτυρος τερατώδη λέγεται τινά και παράδοξα, ότι
τε κυνοπρόσωπος ήν εκ της χώρας των τους ανθρώπους κατσθιόντων και ότι
πρότερον ανθρώπους ήσθιεν, ύστερον δεν μετά το πιστεύσαι Χριστώ
μεταμορφωθή. Ουκ έστι δε τούτο, ούκ έστιν. Αλλά τινές αυτόν ούτως
υπενόησαν διά το εθνικόν και άγριον και φοεβερόν». Δηλαδή για την Εκκλησιαστική συνείδηση η λαϊκή αυτή παράδοση η σχετική με την απεικόνιση του Αγίου ως σκύλου, αποκρούσθηκε.
[1]
Σε κώδικα του 11ου αιώνα ο Χριστόφορος, «εκ του γένους των κυνοκεφάλων
υπήρχεν, γης δε των ανθρωποφάγων». Και περιγράφεται ως άνδρας
νεανίας,
φοβερός τω είδει και υπερμεγέθης τω σώματι και τω πάχει . Οι δε
οφθαλμοί αυτού ως αστήρ ο πρωί ανατέλλων, και οι οδόντες αυτού ως
συαγρού εξέχοντες. [2]
Έτσι από τα κείμενα προκείπτει πως υπήρχε παράδοση περί καταγωγής του
Χριστόφορου από τη χώρα των Κυνοκεφάλων, χωρίς όμως να λέγεται ότι αυτός
ήταν κυνοκεφαλος.
[3]
Το θέμα της ερμηνείας του Κυνοκέφαλου αγίου έχει απασχολήσει τους
ερευνητές οι οποίοι το συνδέουν με τον αιγύπτιο θεό Άνουβι αλλά
δυσκολεύονται να βρουν τη συνέχεια αφού η μορφή αυτή είναι γνωστή
περισσότερο από νεώτερες εικόνες.
[4] Γενικά η απεικόνισή του αγίου ως σκύλου συνδέεται με μια λαϊκή, ανατολική μορφή του αγίου.
[5]
Άλλες απεικονίσεις του Αγίου Χριστόφορου
Σε αρχαϊκές τοιχογραφίες της Καππαδοκίας ο Χριστόφορος απεικονίζεται
νέος αγένειος φέροντας χλαμύδα (γύρω στον 11ο αιώνα) κάτι που
αποδεικνύει πως η παράδοση περί κυνοκεφάλου αγίου δεν είχε δημιουργηθεί
την περίοδο αυτή ή δεν είχε επηρεάσει την εικονογραφία της Καππαδοκίας.
[6] Σαν στρατιωτικός νεαρός και ωραίος άγιος απεικονίζεται σε βυζαντινές τοιχογραφίες
[7]
Τον 12ο αιώνα τον εντοπίζουμε ως νέο αγένειο με στρατιωτική πανοπλία
και ασπίδα (Άγιοι Ανάργυροι Καστοριάς), στους Παλαιολόγιους χρόνους ως
νέο κατά τον τύπο των μαρτύρων κρατώντας σταυρό και την ίδια περίοδο ως
νέο φέροντα στους ώμους το Βρέφος Ιησού.
[8]Της
τελευταίας αναπαράστασης έχουν εντοπιστεί τοιχογραφίες στο Τίρνοβο της
Βουλγαρίας και σε εικόνα της Πάτμου. Είναι μάλλον προϊόντα δυτικών
προτύπων-χαλκογραφίας η οποία κυκλοφορούσε στην Ανατολή.
[9] Πηγή https://el.wikipedia.org/wiki
